Dojrzewanie

 Dojrzewanie

    Dojrzewanie to okres przejściowy między dzieciństwem a dorosłością. Inaczej nazywa się go pokwitaniem. To zdecydowanie najbardziej burzliwy okres w życiu człowieka. Dojrzewanie wiąże się gwałtownymi zmianami biologicznymi, emocjonalnymi i społecznymi.

    Zastanawiasz się czy zmiany zachodzące w Twoim ciele są naturalne? Dojrzewanie to jeden z najbardziej burzliwych okresów w życiu młodej osoby. To naturalne, że zastanawiasz się, co się z Tobą dzieje, dlaczego ciało się zmienia. Możesz także zadawać sobie pytanie, czy inni też przez to przechodzą.

    Okres dojrzewania zaczyna się pomiędzy 8, a 14 rokiem życia u dziewczynek, a u chłopców pomiędzy 10, a 16 rokiem życia. W tym okresie powoli z dziecka stajesz się osobą dorosłą. Te zmiany spowodowane są głównie przez hormony – estrogen u dziewczyn i testosteron u chłopców. Z powodu hormonów Twój nastrój może się często zmieniać. Możesz bywać zadowolona/y, szczęśliwa/y, a później nagle smutna/y lub zła/y.

    Określenie trudny na dobrze przylgnęło do okresu dojrzewania. Zmiany, jakie zachodzą w ciele nastolatków bywają tak intensywne, że nie sposób za nimi nadążyć. Często odbija się to negatywnie na psychice młodego człowieka. Dojrzewanie chłopców bywa znacznie gwałtowniejsze niż u dziewczynek. 

    Głównie najpierw zauważamy zmiany naszego ciała. Zmiany jakie są zauważalne to gwałtowny wzrost, zmiana masy ciała, pojawia się owłosienie wokół narządów płciowych, pojawia się owłosienie pod pachami. Dodatkowo u dziewcząt: Rozpoczyna się miesiączkowanie, piersi stają się większe i pełniejsze, ciało nabiera bardziej kobiecych kształtów. Natomiast chłopcy: Przechodzą zmianę głosu, tzw. Mutację, pojawiają się włosy na twarzy (zarost). Oczywiście, rozwijają się narządy płciowe, co jest najbardziej spektakularnym i często wstydliwym efektem dorastania. Podczas okresu dojrzewania jajniki i jądra zaczynają wytwarzać odpowiednio komórki jajowe i plemniki. Ciało dziewczynki przeobraża się w ciało kobiety, a ciało chłopca w ciało mężczyzny. Pojawiają się również włosy łonowe oraz pod pachami. W okresie dojrzewania wzrasta wydzielanie potu i staje się on także bardziej oleisty. Pod wpływem działalności bakterii pot się rozkłada, co skutkuje niestety nieprzyjemnym zapachem. Zwiększone pocenie się przyczynia się także do pogorszenia kondycji skóry, tzn. powstawania pryszczy oraz przetłuszczania się włosów. Dlatego w okresie dojrzewania trzeba bardziej niż zwykle dbać o higienę. Należy regularnie brać prysznic lub kąpać się, a także regularnie myć włosy. Warto używać dezodorantu, który ogranicza pocenie i maskuje nieprzyjemny zapach potu. Ważny jest również odpowiedni ubiór. Noszenie luźnych ubrań z naturalnych włókien pozwala skórze oddychać.

    W okresie dojrzewania zmienia się także zachowanie. Nastolatki bardzo intensywnie przeżywają emocje i uczucia. W tym czasie młodzi ludzie zazwyczaj nawiązują trwałe przyjaźnie, ale też są bardzo drażliwi, często się kłócą, czasem bez szczególnego powodu. Duży wpływ na emocje ma proces dojrzewania płciowego, kiedy następuje tzw. burza hormonalna. Wiąże się to z charakterystyczną dla młodzieży intensywnością przeżywanych uczuć, zachowań. Młodzież jest zazwyczaj hałaśliwa, radosna lub też skrajnie smutna. Można zauważyć dużą chwiejność emocjonalną, tzn. młody człowiek bardzo silnie i głośno okazuje swoją radość, a za chwilę może być pogrążony w smutku, i na odwrót.

    Innym charakterystycznym dla okresu dojrzewania zjawiskiem jest ambiwalencja uczuć. To znaczy, że w tym samym czasie osoba czuje gniew i radość, może kogoś kochać i nienawidzić. Jest to często trudne do zrozumienia dla dorosłych: rodziców, wychowawców. Młodzież potrzebuje, żeby cały czas coś się działo, chcą ciągle coś przeżywać. W momentach kiedy nie dzieje się nic szczególnie pociągającego, nastolatki są podatne na takie środki jak narkotyki czy alkohol, które zmieniają świadomość, są przyczyną nowych doznań.

    W tym czasie pojawiają się pierwsze zakochania. Zazwyczaj mają formę miłości dla samej miłości tzn. młodzi ludzie dużo czasu spędzają na fantazjowaniu, wyobrażaniu sobie różnych wydarzeń, wymyślaniu "co by było gdyby...". Jednak często też przybierają formę realną - pierwsze związki. Miłość w młodości bywa nietrwała i oprócz zachwytu, uniesień i radości kojarzy się również z bólem, udręką, rozczarowaniem. Kiedy rodzice widzą swoje dziecko pogrążone w cierpieniu po rozstaniu z chłopakiem lub dziewczyną często komentują to w sposób "nie był ciebie wart, jak nie ten to inny, jest tyle dziewczyn na tym świecie". Nie wykazują w ten sposób zrozumienia dla prawdziwego bólu, jaki odczuwa ich dziecko. Każdy musi przeżywać taką sytuację na swój sposób i we własnym tempie. Dopiero kiedy sam się z niej otrząśnie, wraca do psychicznej równowagi. 

    W późniejszym etapie dorastania dochodzi do rozwoju dojrzałości uczuciowej. Charakteryzuje się ona przejściem od niekontrolowanego uzewnętrzniania uczuć do poddania ich kontroli, od romantyzmu do realizmu, od nieopanowanego ulegania uczuciom do ich opanowania.

    Wraz z rozwojem emocjonalnym wiąże się rozwój umysłowy. Ważnym aspektem dorastania jest rozwój takich procesów psychicznych jak spostrzeganie, uwaga, pamięć, myślenie, wyobraźnia i twórczość. Większość z nich w tym okresie zdobywa najwyższy w całym życiu stopień sprawności. Rozwija się myślenie abstrakcyjne (inaczej formalne), dzięki któremu człowiek potrafi operować symbolami, a nie tylko konkretami. Prowadzi to do wzrostu refleksyjności, krytycyzmu, do uniezależniania się od opinii innych i formułowania własnych ocen. Bardzo wzbogaca się słownictwo, rozwija się wyobraźnia. Młodzi ludzie dużo dyskutują, prowadzą wielogodzinne spory. Używają przy tym zasad logiki, dedukcji. Nazywane jest to filozofowaniem.  Wszystko co młodzież przeżywa i czego doświadcza, ma swoje ujście w twórczości. Wyrażane jest w postaci wierszy, opowiadań, pamiętników, piosenek, listów. W ten sposób nastolatki uzewnętrzniają swoje pragnienia, radości i smutki. Jest to jedyny okres w życiu, kiedy twórczość jest tak powszechna.

    Ważny również jest rozwój tożsamości związany z dojrzewaniem. Nastolatek zaczyna zadawać sobie pytania dotyczące własnej osoby tzn. kim jestem?, po co istnieję? Jest to czas poznawania siebie, poszukiwania własnej roli w życiu. Młody człowiek ma poczucie odrębności, autonomii. Szuka wiedzy o sobie w sobie samym, przez wewnętrzną refleksję. Z poszukiwaniem tożsamości wiążą się też próby zmieniania siebie. Mogą to być eksperymenty samodzielne takie jak zmiana pisma, uczesania, ubrania. Wtedy bacznie obserwuje czy inni zauważyli, że coś się we mnie zmieniło. Takie zmienianie siebie może mieć też charakter naśladowczy, kiedy nastolatek upodabnia się do kogoś innego (tutaj istnieje cały wachlarz idoli: muzyków, aktorów i innych autorytetów).

    Młodzież lubi też sprawdzać własny charakter. Robi to poprzez postanowienia: odchudzania się, uczenia się, uprawiania sportu. Dzięki temu ma okazję sprawdzić czy jest konsekwentny, silny. W grupach przybiera to formę różnego rodzaju zakładów: że zaśpiewam na środku ulicy, że pójdę nocą na cmentarz itd. Nastolatki zdobywają wiedzę o sobie przez samoobserwację, ale również przez informacje, jakie otrzymują od rówieśników. Wynikiem poszukiwania tożsamości może być przyłączanie się do różnych subkultur i przejmowanie od nich wszelkich wzorców: ubioru, zachowania, a także poglądów. Będąc członkiem takiej grupy młody człowiek otrzymuje akceptację rówieśników. Szczególnie łatwo do takich grup przyłączają się osoby z trudnych, zaburzonych rodzin. Otrzymują w nich bezpieczeństwo, jasne zasady postępowania, poczucie przynależności.

    Nastolatek potrzebuje dużo swobody, samodzielnego podejmowania decyzji i poczucia, że jest traktowany jak dorosły. Mimo tego, jest to czas wymagający ogromnej pracy rodziców. Muszą trzymać "rękę na pulsie" i jeśli zajdzie taka potrzeba, w odpowiedniej chwili zareagować, kiedy dziecko np. sięgnie po narkotyki (często z chęci eksperymentowania), zacznie opuszczać dużo zajęć w szkole. Dorastający człowiek potrzebuje bardzo dużo uwagi, ale nie takiej wprost, jaką w przypadku małego dziecka, ale bardziej na dystans, rozsądnie. Aby zrozumieć, co dzieje się z nastolatkiem, trzeba wiedzieć co się "w nim" dzieje.

    W związku z ogromnymi zmianami, jakie zachodzą w życiu nastolatków, pojawiają się też nowe potrzeby m.in.: Potrzeba kontaktu i akceptacji ze strony rówieśników, Atrakcyjność i sprawność fizyczna.

    Każdy nastolatek jest odmienną istotą z własnym temperamentem, wartościami, oczekiwaniami i ambicjami. Dlatego też podstawową zasadą jest chęć i próba poznania go, zrozumienia jego świata. Traktowanie dziecka poważnie i akceptowanie jego autonomii prowadzi do wytworzenia przez nastolatka dobrych strategii radzenia sobie w życiu. Sposób wychowania zależy też od innych czynników, jak choćby kolejność dziecka w rodzinie. Od najstarszego dziecka wymaga się najwięcej (ma być samodzielny, pomagać rodzeństwu), a najmłodsze ma zazwyczaj dużo swobody. Ważne są też inne osoby, które uczestniczą w wychowaniu, np. dziadkowie. Wszyscy odgrywają ważną rolę w kształtującej się tożsamości dziecka.

    Warto pamiętać, że nastolatek ma własną osobowość, "swoje życie". Nie musi spełniać ambicji rodziców, ma prawo sam wybierać i planować swoją przyszłość. Rodzice powinni też szanować intymność dorastającego dziecka tzn. nie naciskać go zbyt mocno, kiedy o czymś nie chce powiedzieć, nie przeszukiwać kieszeni i portfela. W byciu z młodym człowiekiem potrzeba wiele delikatności, taktu i takiego zainteresowania, żeby nie naruszało jego autonomii. Należy też dawać dziecku przykład własnym postępowaniem, tzn. jeżeli wymaga się od dziecka punktualności, wykonywania swoich obowiązków, dotrzymywania obietnic, to powinno się samemu to robić. Trzeba być konsekwentnym, dziecko musi wiedzieć, co nastąpi jeśli złamie zasady obowiązujące w domu. Młodzież łatwiej przyjmuje polecenia, jeśli są przekazane w formie prośby a nie nakazu (przed którymi nastolatkowie się buntują). I na koniec, nie można zapominać o poczuciu humoru, który z niejednej kłopotliwej sytuacji może uratować.

Dojrzewanie to normalna rzecz, więc nasze zmiany emocjonalne czy fizyczne to całkowicie normalna sprawa.

Źródła

https://www.doz.pl/czytelnia/a257-Dojrzewanie_-__trudny_czas_dla_mlodziezy_i_rodzicow